Veranderingen #7. Het slot. Hiep hiep hoera - 90 jaar!

Toen ik eerst weer terug in Nederland was, maakten ik de rit naar Leeuwarden fluitend en vaak. Dan logeerde ik bij mijn oom en tante en bracht het weekend daar door. Erg gezellig.

Die tijd was voorbij toen ik weer een relatie kreeg. Mijn weekende vulde zich op andere wijze- toch vonden wij samen of ik alleen de weg nog naar het vertrouwde adres.

De jaren zijn verstreken en het leven heeft definitieve veranderingen op gang gezet. Mijn tante is een paar weken geleden overleden en mijn oom woont niet meer op het 'oude vertrouwde' adres. Mijn bezoeken werden ook minder vaak. Toch maakte ik die rit ongeveer 4 @5 keer per jaar.

Het leek wel een greep op de oude tijd. Door de ziekte van tante en haar overlijden ben ik weer vaak op pad richting Leeuwarden. Nu is de herfst echt zichtbaar. De wolken spreeuwen dansen in de lucht en over de wegen. De bomen worden kaler en de boerenakkers leger. Het was nog wel lekker even om op het bankje te zitten bij de 'Coffee to go' van Hajé, Almere. Een medium cappuccino en een kaasbroodje. Vaste prik. Nou ja, meestal als ik beperkte tijd hebt. Een andere stop die ik graag maak is in Lemmer. Dat geeft meer een vakantie gevoel.

Zondagmiddag reed ik dus weer richting Fryslân. Maar nu met tussenstop in Belt-Schutsloot. Daar op de camping staat de caravan van vrienden. Die waren die dag net even niet aanwezig en kon ik gebruik maken van deze plek. Zo kon ik met wat rust en ruimte op tijd in Leeuwarden zijn maandagochtend voor de verjaardag van oom. Hij zou 90 worden en dat, ondanks de verdrietige periode, zouden wij als familie toch vieren. Op maat dat wel.

De zon scheen, de bootjes schommelde wat op het water. Er waren redelijk veel gezinnen aanwezig op deze mooie dag. De camping beheerders wuifde mij toe, blijkt dat we toch wat vaker hier komen dan we denken. Ze herkende mij en de auto 😂 .

Na alle drukte van de afgelopen weken was ik opeens in een hele andere stemming. Om mij heen rust, leegte, stilte. Natuur omhelsde mij. Veel energie had ik niet - en dat was ook fijn. Anders was ik aan de wandel gegaan of iets ondernomen. Dat wilde ik nou juist dus NIET. Ik had verder niets nodig.


Na een korte rit van 1 uurtje zat ik aan de koffie samen met mijn nicht, mijn oom en een achterneef. Herinneringen, verhalen, en uiteraard de veranderingen die plaats hadden gevonden in de 90 jaar dat mijn oom op deze wereld verblijft. Nostalgie. Na de koffie en de heren hun borrel werd het tijd om te lunchen. Mijn nicht en ik zouden samen met oom naar zijn favourite Chinees restaurant gaan. Daar waar hij jaren lang regelmatig met tante aan tafel schoof voor een lekkere maaltijd. We zaten aan die een zelfde tafel. En ondanks de emoties en herinneringen, hebben wij van een bijzondere, lekkere en gezellige maaltijd genoten.

Teruglopend naar huis vertelde oom nog een anecdote, wees vergane glorie zaken aan en ratelde namen van bedrijven af die gekomen en gegaan waren op de Voorstreek. Ik kende er ook heel wat - de veranderingen hier zijn ook merkbaar. De glans van wat de Voorstreek was, is nu niet meer.

Het is dinsdag, ik ben thuis, beetje vlak en zeker moe. Ik neem het ervan vandaag - na de was opgehangen te hebben, keuken een beurt gegeven en slaapkamer netjes. Ik ga op balkon genieten van de middagzon en hopelijk even weg dutten.

Hier het SLOT van de serie - Veranderingen. Dagelijks veranderd het leven. Het is maar hoe we ermee omgaan. Erin meegaan of tegen vechten. GA voor het geluk! Geniet en wees dankbaar!

Veranderingen #1. Op bezoek bij mijn tante

Verandering #2. Ik zwaai nog 1 keer

Verandering #3. De herfst is op komst

Verandering #4. Het telefoontje

Veranderingen #5 . Het afscheid

Verandering #6. Een nieuwe dag 

Stof tot nadenken- relaties!

De afgelopen dagen liep mijn hart en hoofd overvol van gedachten, over niet alleen mijn geliefde tante die net is overleden, maar over mensen dichtbij en ver af en mijn relatie met hun.


Mijn instelling is wel degelijk, niet haatdragend, niet lang boos blijven, mensen in hun waarde laten en respect hebben voor een andere mening. Het is ook onmogelijk, nee misschien gewoon neemt het meer moeite, om 'vriendjes' te zijn met iedereen. Character trekken zorgen soms wel voor een soort wrijving waardoor een hechte vriendschap niet tot een van de mogelijkheden zijn. Dan toch wel een soort 'goede buur- verre vriend' relatie kan ontstaan. Laat nou eerlijk zijn, sommige mensen hun denkpatroon en levensstijl past niet bij iedereen. Er is niet altijd een echte match mogelijk. Dat zorgt voor de kleurrijke wereld waarin wij leven.

Waar ik nu mee bezig ben in mijn gedachten is; Zit het allemaal wel goed met mijn relaties met anderen, of het nou familie of vrienden zijn? En hoe pijl je nou zoiets? Mijn moeder was de jongste in een groot gezin. Ook haar broers en zussen hebben voor een behoorlijke groep neven en nichten gezorgd. Aan mijn vaders kant is het aantal nakomelingen ook best wel veelvuldig. Dat niet alleen, we zijn nogal zwerverig van aard. Wonen overal ter wereld zo'n beetje. De familie relaties dus.

De mensen die gedurende mijn leven op mijn pad zijn komen. Daar zitten allerlei pareltjes bij. Ook weer, overal ter wereld. Want ik heb ook niet stil gezeten. Dan nog de 'vroegere' buurtjes en collega's en anderen die een deel uit maken van mijn leven.

Als ik er even stil bij sta, zijn er best wel grote aantallen waar mijn aandacht naartoe kon gaan. Het fysieke 'erbij zijn is minder makkelijk. Mijn naasten, kinderen en kleinkinderen echtgenoot en familie nemen een groot deel van mijn denkvermogen in beslag. En weer die terugkerende, overal ter wereld, situatie.

Hoe zorg ik nou voor een goede en waardevolle relatie, genoeg aandacht, tijd, persoonlijke momenten die mijn liefde uitstraalt?

Ten eerste probeer ik aandacht te geven aan speciale momenten - als ik weet wanneer iemand jarig is, een bericht of kaart te sturen. Dan krijgt men in ieder geval 1 keer per jaar een persoonlijk contact moment van mij. Kerst berichten, ja ik ben nog ouderwets genoeg om een stapel kaarten de deur uit te doen. Die krijgt niet iedereen hoor, maar wel veel. Daar zitten mensen bij die bv geen verjaardagkaart krijgen, toch een teken van 'je telt mee'.

Tegenwoordig met alle social media mogelijkheden is het makkelijker geworden om contact te blijven houden. Een ochtend berichtje naar een group vrienden op WhatsApp is er ook onregelmatig ingekropen. De reacties zijn zo leuk. En soms krijg ik van die bijzondere reacties. Te horen dat het nou net iets was dat die persoon nodig had op dat moment.

Het blijft een item van balans houden. Weten dat ik niet bij iedereen op de koffie kan komen- en dat hoeft ook niet. Sommige van mijn bezoeken aan familie en vrienden lopen maanden uiteen soms een paar jaar - we pakken de draad op waar we gebleven zijn. Mooi is dat.

Het hebben van een relatie, met wie dan ook, is een geschenk. Ze zijn allemaal anders van kleur en brengen diversiteit in ons leven. De gewaarwording, het bewust zijn van en in dankbaarheid voor de relaties die ik heb, ga ik met vernieuwde energie en voornemens mijn dag weer tegemoet.

Ik ben een gezegend en bevoorrecht mens.

Veranderingen #6: Een nieuwe dag

Het is zondagmiddag. Ik zit in het zonnetje op ons balkon. Van het stormachtig nat weer van de afgelopen dagen is niets meer te bekennen. De lichte bries is net genoeg. De zon nog sterk genoeg. De bladeren hangen hier nog aan de bomen en ze kleuren nog behoorlijk groen. Het is de perfecte nazomerse zondag die je maar kan bedenken.

Beneden op het wandelpad, we wonen op de derde verdieping, wandelen gezinnetjes. Kinderwagen erbij. Kleintjes op de fiets of step. Een echtpaar op leeftijd. Zij met rollator, hij waakzaam ernaast. Hond aan de lijn die in de hand ligt van een stevige jonge man. Cigaret hangt uit zijn mond. Twee bootjes varen rustig voorbij terwijl ze ingehaald worden door een Snelle Jelle. De golven zorgen voor een schommelde voortgang. Lastig zal het wel zijn. Zo herken je ook iemands rij gedrag denk ik erbij. Ongeduldig.

Vandaag voor de eerste keer in een poos voel ik rust in mijn lijf. Ik kan echt gewoon stilzitten en genieten. De afgelopen paar weken was ik gespannen maar ook druk vanwege afspraken, verplichtingen en gewoon de alledaagse beslommeringen. Het leek alsof alles tegelijk gebeuren moest.

De komende week staat er maar 1 nieuwe afspraak. Die is pas donderdag. Dan ga ik ma helpen. Daar ben ik de afgelopen maanden zeer weinig geweest. Tijd om dat recht te zetten. Ik heb mezelf beloofd geen ander afspraken te maken. Tijd om alles wat er gebeurt is te laten bezinken. Niet alleen vanwege het definitieve afscheid van tante maar ook gebeurtenissen in het gewone dagelijks leven moeten een plekje krijgen. De draad weer oppakken. 

Klinkt misschien gek maar ik ben de afgelopen tijd niet eens aan het schoonmaken van m'n koelkast gekomen, zeg maar. Kleine dingen die het eerst los worden gelaten als er druk op de ketel komt te staan. Over een paar weken hoop ik de rit naar Leeuwarden weer te maken. Naar broer en oom en uiteraard mijn nichten. Mijn oom zijn 90ste verjaardag is op komst. Dit zal niet met toeters en bellen gevierd worden maar zal ook niet te stilletjes voorbij gaan. Het leven mag gevierd worden.

Maar voor nu, even gas terug. Even eigen dingen oppakken en de ritme van het leven weer ervaren. De veranderingen stapelen zich op. Dan heb ik even tijd en ruimte nodig om weer tot mezelf te komen. 

Vandaag, de eerste dag van de rest van mijn leven. Ik omarm het, grijp het en geniet ervan. Morgen, ja morgen kan alles gewoon veranderen! Maar vandaag, die heb ik alvast.


Hier de links naar alle voorafgaande posts in de reeks: Veranderingen

Verandering #1. Op bezoek bij mijn tante

Verandering #2. Ik zwaai nog 1 keer

Verandering #3. De herfst is op komst

Verandering #4. Het telefoontje

Veranderingen #5 . Het afscheid

Veranderingen #5 Het afscheid

tJa, dat is het dan. Een leven voorbij. Na 85 jaar mag mijn tante haar ogen sluiten en het eeuwig leven aanvaarden. Van huis uit is ons gezin aan vader en moeders kant, katholiek. Velen houden andere gedachten erop na, net zoals er velen zijn die zich nog trouw katholiek noemen. En dat kan, mag en is ook een voorrecht die ieder elk heeft. Ik, net als mijn tante, zijn aan ons geloof gehecht. Wij geloven in het leven na de dood. In God en de hemel. Wij geloven in gerechtigheid en vrede. Toen mijn tante haar ogen sloot en haar hart stopte, nam een nieuwe vorm van leven aan voor haar. Bij haar God. Ik heb helemaal geen twijfel dat het zo is. Dat had tante ook niet.

Na die zondag bij haar bed gezeten te hebben ben ik een poos bij oom geweest. Daar zaten mijn twee nichten de adressenlijsten na te gaan en de tekst voor de kaart. Belangrijke taken voor diegene die achterblijven. Het maakt ook deel uit van het verwerkingsproces. Omdat ik nogal wat familie contacten hebt, was het mogelijk om ook hier wat hulp te verlenen. En terwijl de meiden bezig waren had ik tijd om met oom te praten. We kletsten er wat op los. We aten een broodje, we dronken thee. Ondanks de situatie, de reden voor het samenzijn, hadden we het op een of andere manier toch gezellig. Ik nam afscheid. Begaf me naar de 3de verdieping en bezocht mijn broer. Ik had een weg te gaan dus ben ook daar op tijd vertrokken. Weer afscheid.

De volgende reis naar Leeuwarden was voor het laatste afscheid die ik aan tante maken kon. Haar afscheid. Het was aan mij de eer om te mogen spreken bij het afscheid. Ik voelde mij zeer bevoorrecht gevraagd te worden. Door mijn ervaring met ‘verdriet op afstand’ ( woonachtig in Nieuw Zeeland en diverse familieden die kwamen te overlijden in Nederland) besloot ik maar kleintjes over mijn herinneringen en verdriet te hebben maar meer over allen die veel te ver weg woonden om zelf deze plechtigheid bij te kunnen wonen. In het bijzonder, mijn oom en broer van tante. Hij, de enige ‘kind’ uit het gezin nog in ons midden. Groot is zijn verdriet. Wat hielden die 2 van elkaar. Ook de familie uit Zweden en Duitsland wilde ik dichterbij halen. En zo geschiedde.

De mis in het kapel waar ik twee weken daarvoor had gezeten aan de zijde van tante was overvol met belangstellende. Mijn tante hield van muziek en was jaren lang koorlid geweest. Prachtig was de mis opgesteld. Daarna naar het crematorium waar, nadat de twee zussen gesproken hadden over hun moeder, was ik aan de beurt. Dag lieve skat, dag tante van mij. Afscheid. Tot later.....!

De koffie kamer volgde en toen was het tijd om ook van mijn oom, twee nichten en andere familie afscheid te nemen. Het benadrukte mij weer om alle dagen te omarmen, om alle momenten van vreugde en ook verdriet te nemen zoals ze zijn. Beleef de dag, het moment. Want alles wat voorbij komt- het is de ene en ook tevens de laatste keer.

Mijn herinneringen, mijn warm gevoel van liefde voor mijn tante leven voort in mij hart. Ik weet dat dit het belangrijkste is wat ik meedraag. Niemand kan dit van mij afpakken, veranderen of beïnvloeden. Met het schrijven van mijn verhaal leg ik vast hoe de afgelopen dagen mij zijn vergaan. Met tranen in mijn ogen voelt dit als het echte en laatste afscheid……. dag skat! Ik hou van je. In mijn hart leef je voort. Je naam zal over mijn lippen komen. Vergeten zal ik je niet.




Heb je de eerste 4 gemist, klik dan op de onderstaande links.

Verandering #1. Op bezoek bij mijn tante

Verandering #2. Ik zwaai nog 1 keer

Verandering #3. De herfst is op komst

Verandering #4. Het telefoontje

Veranderingen #4: Het telefoontje

Precies 2 weken nadat ik mijn bezoek hebt gebracht aan tante kreeg ik 'het' telefoontje. Elke dag had ik contact gehad met mijn nicht. Tenminste, bijna. Tot ik merkte dat er twee ochtenden zonder iets te horen voorbij waren gegaan. Ik dacht het er mijne van maar stond ook niet te lang stil bij die gedachten. Er was veel te doen. Wij, mijn man en ik, maken deel uit van een groep, die bezig waren voor Monumenten dag. Hij was druk met allerlei voorbereidingen en ik met koken voor 16 personen na afloop.

Gezien de weersomstandigheden, waren we huiverig voor de dag zelf. Hadden we niet hoeven zijn. De omstandigheden waren super. Zonnetje er zwakjes bij, een 'bijna bui' die niets voorstelde. Alles liep mooi bij aanvang. Tot dat telefoontje.


Ongeveer een uur na het overlijden belde mijn nicht om te vertellen dat haar moeder, mijn tante, rustig in was geslapen. Dat de laatste 24 uur zij en haar zus bij hun moeder waren geweest. Dat ze zelfs de nacht in haar kamertje door hadden gebracht. In het bijzijn van haar man, meiden en schoonzoons is ze in alle rust overleden. Opluchting, verdriet, leegte, een zucht van verlichting en dan die tranen. Ik zat op een bankje aan een rivier. De zon was net op een mooie plekje beland en het water glinsterde. Een zacht briesje aaide mij over mijn hoofd. Ze is niet meer, ze is niet meer, klonk het in mijn hoofd. Ze is er echt niet meer. Het is voorbij. Nooit meer, " dag skat."

De afspraken die ik maakte met mijn nicht ging over wie ik informeren zou. En of ik de volgende dag komen kon om persoonlijk afscheid te kunnen nemen. Mijn tante zou in haar kamer 'liggen' tot de afscheidsdienst. We bespraken de details en ik maakte de nodige telefoontjes.

In mijn omgeving was men erg lief, zorgzaam en medelevend. Ik moet bekennen niet veel bijgedragen te hebben die dag - behalve aan het eind de maaltijd geserveerd te hebben en toch deel hebt genomen aan het gesprek, het lachen en de praatjes. Toch werd het mij teveel en wilden ik wat eerder naar huis. Dat werd me niet kwalijk genomen.

Na een onrustige nacht waar veel herinneringen door mijn hoofd speelde maakten ik mij gereed voor de rit naar Leeuwarden. Ik kan de route wel dromen. De afgelopen 17 jaar heb ik die zo vaak gereden dat ik het geen lange rit meer vind. De omgeving bekoorde mij niet - toch weet ik het altijd te waarderen. De kilometers verdwenen onder mijn wielen.... het weer was zonnig en rustig. Er was geen haast - en ook geen oponthoud. Mijn koffiestop werd een koffie to go! Ik had geen rust. Moest doorrijden.

Zo strijdlustig, vermoeid en dapper als ik haar laatst had gezien, zo vredig en volmaakt lag ze erbij. Op haar eigen bed. Netjes gekleed zoals we dat van haar gewend zijn. Keurig. Het voelde vredig en goed in die kamer. Mijn nichten en ik maakten een praatje. Zij gingen daarna naar hun vader om adressen en de kaart te bespreken. Ik zou er na mijn privé tijd ook heengaan. Misschien kon ik wat helpen....

Ik heb jaren in Nieuw Zeeland gewoond. Mijn ouders zijn daar overleden. Mijn oom, de broer van mijn vader woont daar nog. Hij kon prachtig zingen. Bij het 50 jarig trouwfeest heeft hij Ave Marie gezongen in de kerk. Bij het overlijden van mijn vader Panis Angelicus. Verdriet op afstand is vreselijk zwaar. Dat weet ik uit ervaring. Ik wist ook dat mijn oom verschrikkelijk veel verdriet had bij het overlijden van zijn zus. Om hem dichterbij te brengen zocht ik die liederen op op YouTube en speelde ze af. Ook het 'Lord's Prayer'. Alle drie van Andrea Bocelli. De kamer vulde met muziek. Tante hield van muziek. Het bracht troost...ook voor mij. Tegelijkertijd kwamen de tranen. Van verlies, van herinneringen, van gedachten aan mijn ouders, mijn oom en mijn leven Down Under. Ik moest denken aan alle veranderingen die ik de afgelopen jaren mee hebt gemaakt.

Voordat ik de kamer verliet blies ik de kaars uit. Het is goed zo.

Dag skat!

Heb je de eerste 3 delen gemist dan zijn hier de links:

Verandering #1. Op bezoek bij mijn tante

Verandering #2. Ik zwaai nog 1 keer

Verandering #3. De herfst is op komst

Veranderingen #3: De herfst is op komst

Wat een dag. Terwijl ik terugrij naar huis ziet de wereld er zo anders uit. De grauwe wolken komen tezamen. De wind buigt de bomen totdat ze krom staan. De bladeren doen hun uiterste om aan de takken te blijven maar velen verliezen de strijd. Het is nog drukker op de weg dan vanochtend. Minder vrachtwagens. Meer caravans en personen auto' s met fietsen achterop of op het dak. Het is pas tegen 15:00. Mijn bezoek aan mijn tante, oom en broer zit erop. Het was heel anders dan de jaren hiervoor. Ik was nu verdrietig gestemd bij het achterlaten van mensen die mij dierbaar zijn.

Aangekomen bij mijn broer ( 2 jaar jonger dan ikzelf) zag ik dat zijn gezondheid nog verder achteruit was gegaan. Wat mij wel geruststelde is dat hij nu hier een plekje heeft, al 18 maanden. Niet meer in een flatgebouw in een woonwijk 11 hoog waar hulp telkens naartoe moest komen. Nu een wat 'veiliger' omgeving. Dichterbij hulp zou die nodig zijn. Kleiner, makkelijker te onderhouden en 'onder de mensen'. Als kers op de taart, ongeveer honderd meter vandaan waar onze vader is geboren. Dichterbij 'thuis' kan het niet.

Ik maakte een praatje, liep naar de supermarkt voor wat boodschappen en dronk een bakje koffie. Door de vermoeidheid in zijn lijf, bleef ik niet te lang. Vanwege het besef dat tante snel achteruitgaat, dacht ik, ik kom toch gauw weer. Dan kom ik weer op bezoek. Met tranen in mijn ogen verliet ik zijn kamer. De moed zakte mij in de schoenen. Hij was er slechter aan toe dan ooit. Bah!

Wat mij zo bekoorde op de heen weg, viel zo tegen terwijl ik huiswaarts reed. Nu was de aankomend herfst toch meer zichtbaar. De bladeren waren op vele plekken al verkleurd, de zon met wat zielige stralen, die toch probeerde door te breken, was zwak en het ontbrak aan echte warmte. Zelfs achter het voorruit. Ik wilde eigenlijk alleen maar thuis zijn.... toch reed ik langzamer dan op de heen weg. Een soort lopen met lood in de schoenen, schoorvoetend vooruit. Zo stuurde ik de auto wat trager over de wegen richting huiswaarts.

Bij een wegrestaurant haalden ik een grote cappuccino. Hoewel de wind fris was, bleef ik buitenstaan om mijn drankje te nuttigen. Op een of andere manier beviel mij die koude lucht wel. Paste bij mijn gevoel. Op! Er stond niets anders op dan door te rijden.

Mijn hoofd liep over met mooie herinneringen. Onder het rijden begon er toch een soort vrede in mijn lichaam plaats te nemen. Het beeld van die broose, stille en zeg maar gebroken vrouw zorgde ervoor dat ik mijn eigen verlies omruilde voor de rust en vrede voor tante met een snel en pijnvrije afloop van het leven. Daar zou ik alleen maar voor bidden. Afscheid nemen is nooit een pretje of plezierig, vooral als men beseft, het is voor altijd. 

Een afscheid van tante betekent ook dat ik weer een stukje van mijn vader kwijt zou raken. Van het gezin van 6 zou er dan maar 1 over blijven. De jongste broer. Hij woont niet in Nederland. Voor hem, wanneer mijn tante komt te overlijden, zal zijn verdriet zwaar te dragen zijn. Voor hem geen persoonlijk afscheid. Wat dat betreft was ik in een bevoorrecht positie. Alle veranderingen in een mensenleven hebben tijd nodig om door te dringen, plekje te krijgen en bij nader analyse met ander ogen naar te kijken.

Ik moest nu toch doorrijden. Mijn buurvrouw van 87 verwachtte mij. De avond voor mijn vertrek had ze gevraagd of ik haar helpen kon. Ze had boodschappen nodig en sinds een paar weken was ze autoloos geworden. Haar partner, 94 jaar, was weer thuis uit ziekenhuis. Boodschappen doen werd een missie. Ik zou haar daarbij helpen. Hoe bizar afwisselend kan een dag lopen.


Heb je Deel #1 en #2 gemist, klik dan hier onder voor de link

#1 Op bezoek bij mijn tante

#2 Ik zwaai nog een keer

Veranderingen #2: Ik zwaai nog een keer

Ik zit in het kapelletje. Naast mij, in haar rolstoel, zit mijn tante. Tot een aantal maanden geleden liep ze nog achter de rollator. Dat kan ze niet meer. Toen ik er was in februari heeft ze voor mij nog een kopje thee gezet. Dat kan nu ook niet meer. We hebben wat gekletst en zelfs gelachen. Dat gaat nu bijna ook niet meer. Dat praten gaat moeizaam - er valt weinig te lachen. Een deel van haar lichaam weigert om mee te doen. Zoals wel eens word gezegd, "haar kopie is goed, maar het lichaam geeft het op!" En zo was nu het geval. Tante haar lichaam werkte niet meer mee. Totaal afhankelijk van anderen. Moeilijk, moeilijk. Het aanvaarden van veranderingen valt erg zwaar. Moedig, dat was ze wel.

We komen terecht in de gezamenlijke ruimte. De mis in het kapel was erg mooi. Misschien ook omdat ik voelde dat het bijzonder was om dit nog mee te kunnen maken. De pastoor wist zelfs dat ik speciaal uit Dordrecht was komen rijden om hier bij te zijn. Ik ruik de koffie. Op alle tafels staan kopjes en een bordje met plakjes koek. De meeste mensen die de mis bij hebben gewoond blijven nog even na voor een bakkie koffie. Ik ook. Oom en tante, de buurtjes van boven en nog een bewoner schuiven aan bij onze tafel. Tante kijkt rond en zoekt iemand. Ik vraag wat er is. Ze heeft hulp nodig en moet naar toilet. Ze zoekt een medewerker die haar verzorgen kan. Het duurt en duurt. Ik voel zo'n medelijden met haar. Van zelfstandige vrouw die al 63 jaar voor haar man en gezin heeft gezorgd - is totaal afhankelijk geworden. Na een nadrukkelijk verzoek die ik bij een andere medewerker hebt gedaan komt er eindelijk iemand 'van de afdeling' om mijn tante naar het toilet te brengen en te assisteren. Ik zie hoeveel moeite het haar kost om de tranen te bedwingen.

We zitten een tijdje te kletsen met de tafelgenoten. Tante is stilletjes maar zo af en toe doet ze ook mee. Ik kom eigenlijk alleen voor haar en oom. Zodra de anderen hun eigen weg gaan kan ik wat kletsen met tante. Oom gaat naar hun aanleunwoning die ook onder dit dak is onder gebracht. Tegenwoordig 'woont' tante in het verzorgingsdeel. 'Thuis' bij haar echtgenoot van 63 jaar, dat gaat niet meer. Ik blijf nog een poos. Na een aanwijzing gekregen te hebben rij ik tante naar haar aangewezen lunch tafel. We wachten hier nog even. De tafels worden gedekt. Tante geeft aan dat de anderen zo ook aan komen schuiven. Ik neem dat als een teken dat ik afscheid kan/ mag/ moet nemen. We omhelzen, we kussen elkaar. Haar hand ligt ze nog even op mn hoofd als een aai op mn bol- die ik nog zo graag vaak wil ervaren. "Dag skat!" Zegt ze.

Nog even omkijken. Ik zwaai nog een keer maar zie haar eigenlijk niet goed door m’n tranen heen. Niet huilen, niet hier, niet op de gang. Tante heeft zich al omgedraaid naar haar tafelgenoten. Het eten komt eraan.

Ik ga de trap op, naar mijn broer(tje) die hier ook woont. In een aanleunwoning, net als oom alleen een verdieping lager. Wel makkelijk nu ze zo dicht op elkaar wonen. Ook voor hem een hele verandering.

Heb je deel 1 gemist: Klik dan hier voor de link: Op Bezoek bij mijn tante.

Veranderingen #1: Op bezoek bij mijn tante

Een lichtblauwe lucht hangt boven de rijksweg. Een paar uitgestrekte flinterdunne wolkenlaagjes zorgen voor wat kleur. Rechts van mij zie ik kinderachtig getekende bomen. Je weet wel, rechte balk en rondje erop. Ze staan keurig recht in een lange rij, daar op de polder, als soldaten in de wacht. De velden zijn hier en daar kaal. Het rooien van aardappelen en, ik dacht uien, is nog in volle gang. Dit gaat vast snel gebeuren denk ik. Het zomer seizoen ligt achter ons, en de regen zal niet lang op zich laten wachten. Veranderingen van seizoenen - we gaan iets nieuws tegemoet.

Zoef, zoef. Ik rij een matige snelheid van 100-110 km. Je mag hier 130 rijden. Mag, hoeft niet! Toch scheuren er auto's voorbij die er nog een tandje bovenop zetten. Ze verdwijnen na bochten of voorbij de horizon voordat ik zelfs de kentekens kan aflezen. Sommige vrachtwagen chauffeurs hebben ook haast. De een wil de ander inhalen. Maakt niet uit dat er dan 20+ auto's op de remmen moeten gaan staan.

Ik baan mijn weg naar Leeuwarden. Al is er een schema en wil ik op tijd zijn, ik wil ook graag heelhuids aankomen. Risico's nemen wil ik niet. Er zijn genoeg die dat al vóór mij doen. Ik kijk goed uit en let op. Mijn gedachten houd ik zo goed als ik kan, bij mijn rijden en andere weggebruikers. Toch gaan mijn gedachten al naar mijn doel - m'n tante en oom en mijn broer. Daar ga ik heen. Het gaat niet goed met mijn tante haar gezondheid. Zelf heb ik het al 'zorgelijk' bestempeld. Eigenlijk weet ik diep in m'n hart dat haar tijd in ons midden zeer beperkt is. Dit bezoek aan haar zou mijn laatste kunnen zijn.

Ook al weet ik dat het einde nadert, dat het goed is, en dat de rust, vrede, pijnvrij zijn het meest belangrijke voor tante zal zijn. Zelf wil ik er nog niet aan. Zonder m'n tante verder te moeten. Voor haar man, kinderen en kleinkinderen uiteraard nog moeilijker. Toch is het ook voor mij erg pijnlijk en mag ik het ook best wel benoemen. Mijn verdriet zal diep gaan - ondanks dat ik weet, " het is goed zo"! Alleen het idee al zorgt voor traanogen. Ik druk ze weg. Veilig blijven rijden.

Net op het nippertje kom ik aan. Ik had beloofd de mis in het kapel bij te wonen samen met mijn oom en tante. Mijn stoel stond klaar. Met 3 minuten ruimte kon ik even op adem komen, kusjes geven, krijgen en een groet uitbrengen. De pastoor kwam binnen. De mis is begonnen. Wij zingen, bidden en zijn stil met onze gedachten. Wat fijn dat het gelukt is om hier te zijn.

Verandering #2. Ik zwaai nog 1 keer

Verandering #3. De herfst is op komst

Verandering #4. Het telefoontje

Veranderingen #5 . Het afscheid

Verandering #6. Een nieuwe dag 

Even bij-kletsen

Vorig jaar eind juni zijn 2 vriendinnen en ik begonnen aan een 'gezonder leven' idee. Wat meer bewegen, minder eten - maar ook gezonder eten. Graag wilden wij in een maatje kleiner kleding kunnen passen. De kast waar meer 'te krap geworden' kleding hing zou geleidelijk aan omgetoverd

worden in een kast met allemaal - passende kleding.

- Deels gelukt. Ik kan weer mijn afritsbroeken aan. Ook een lichte zomerbroek waar ik gehecht aan was. De gewenste maat is er nog net niet, dus ik zet nog even door. Gewoon doen. Geen gekke dieet fratsen. Minder, anders en toch nog leuk! De stappenteller is niet meer heilig, maar ik houd het wel in de gaten. De maximum heb ik van 10,000 naar 8,000 gezet. Dat lukt mij veel vaker, dus het gevoel van succes boven valen is heerlijk!

Ik ging dit jaar wat meer aandacht besteden aan het hebben van VERTROUWEN. Vertrouwen vooral in de goedheid van de mens. Mijn focus meer richten op het GOEDE nieuws. Het uitstralen van VERTROUWEN. Ook wilde ik meer VERTROUWEN geven. Dat men op mij kon rekenen.

- Gelukkig heb ik nog een paar maanden om mijn aandacht weer opnieuw strakker hierop te richten. Niet dat ik het helemaal uit oog was verloren, toch verwateren die dingen zo af en toe. een herinnering is nooit weg!

Ook had ik mij voorgenomen om de mensen om mij heen wat meer aandacht te schenken. De doelgroep ouderen maar ook neven en nichten. Het is wel familie. De mijne, zoals in velen huishoudens tegenwoordig, niet naast de deur. Mijn vader afkomstig uit Fryslân, mijn moeder uit Amsterdam. Emigratie speelt een groot role in het verspreiden van allen aan beide kanten, hoewel de "Friesche tak' dichterbij is gebleven dan de Hollandse. Het is niet dat ik elke week op de koffie hoef, maar tijd en aandacht voor elkaar, is mijn idee van familie zijn.

- Dit probeer ik te doen door verjaardagen niet te vergeten, door berichtjes te sturen en ook, als de mogelijkheid er is of gecreëerd kan worden, een bezoek brengen. Er zijn nog enkele oud-tantes ook van mijn man. Die gaan wij deze week bezoeken. Gebeurt ook niet elke maand. Een kaart in de bus met 'zomaar!' wordt met vreugde ontvangen heb ik begrepen. Ik heb een broer(tje) in Leeuwarden die niet erg mobiel is. Ik wil maandelijks even bij hem op bezoek en een babbeltje maken. Maakt mij echt  niet uit dat ik er 450 km voor moet rijden. Zijn vreugd een mijn gevoel zijn het waard.

Onlangs schreef ik over vermoeidheid omdat ik mijn dagen te vol propten. Ik had weinig structuur in mijn week - dus alles kon. Nee zeggen is een lastig iets bij mij. Ik wil per se weten welke dag ik groet als ik mijn ogen open doe. De afgelopen maanden tast ik in het duister. Wat heb ik gisteren gedaan ( zodat ik weet welke dag het vandaag is).

- Het is nog kort dat ik hiermee aan de slag ben gegaan. Ik heb nog geen 'nee' hoeven verkopen om mijn dagen wat rustiger te krijgen. Komt misschien doordat ik nu wel wat meer duidelijkheid hebt over het invullen van mijn dagen. Alles hoeft niet helemaal vastgenageld te worden. Als ik maar een herkenbaar structuur creëer zodat ik meer ritme in mijn week krijg. Tot nu toe gaat het goed. 

Ach, wat zijn het toch kleine dingetjes waar ik mee bezig ben. Toch zit hier dus de kern van voldoening en tevredenheid in verborgen. Mopperen is zo'n waardeloze tijdsverspilling. Als iets niet goed is- dan kijk ik wat ik er aan kan veranderen. Kan dat niet is het aan mij om een houding aan te
nemen die voor geen stres of ongemak zorgt. Zo kan ik anders reageren op weggebruikers die geen respect voor de regels hebben, vervuilers die de prullenbak niet zien staan of pratende mede reizigers die hun hele leven bloot geven met openbare telefoongesprekken.

Het is maar hoe je met zulke dingen omgaat. Ik wil liever een positief gestemd, ontspannen en vrolijk mens blijven. Lijkt mij een goede voornemen.